Rate this post

Nhắc đến bệnh đau thần kinh tọa, có lẽ chúng ta sẽ chẳng còn cảm thấy xa lạ gì. Tuy nhiên, nếu hỏi đau thần kinh tọa là đau ở đâu thì không phải bất cứ ai cũng có thể trả lời được. Trên thực tế, đây là bệnh lý không gây nguy hiểm đến tính mạng.

Vậy nhưng khi không được phát hiện và chữa trị kịp thời, nó có thể gây nên nhiều biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe người bệnh. Để tìm hiểu chi tiết xem đau thần kinh tọa là căn bệnh thế nào và cách phòng ngừa nó ra sao, mời các bạn hãy cùng theo dõi bài viết ICondom mang tới hôm nay!

Đau thần kinh tọa là căn bệnh như thế nào?

Đau thần kinh tọa có tên tiếng Anh là Sciatica Pain, còn thường được gọi với cái tên đau thần kinh hông to. Biểu hiện của căn bệnh này là: có cảm giác đau đớn chạy dọc theo hướng từ cột sống thắt lưng cho tới mặt phía ngoài của đùi, mặt phía trước ngoài của cẳng chân, mặt phía ngoài của mắt cá chân và cuối cùng là tại ngón chân. Tùy theo từng vị trí bị tổn thương mà mức độ đau đớn gây ra cho người bệnh sẽ khác nhau.

Loại đau thần kinh tọa phổ biến nhất là đau thần kinh tọa một bên, thường xảy ra ở những người có độ tuổi từ 30 đến 50. Trước đây, tỷ lệ nam giới mắc căn bệnh này cao hơn nữ giới. Tuy nhiên, trong các nghiên cứu được công bố vào năm 2011 thì tỷ lệ ấy đã biến đổi, trở thành nữ cao hơn nam.

Bệnh đau thần kinh tọa gây nguy hiểm ra sao?

Trên thực tế, mặc dù cơn đau do bệnh đau thần kinh tọa gây ra vô cùng khó chịu nhưng nó sẽ có xu hướng thuyên giảm sau vài tuần nhờ một số phương pháp chữa trị không cần phẫu thuật. Bên cạnh đó, với những người bị đau thần kinh tọa ở mức độ nặng, phần chân của họ sẽ bị yếu đi một cách đáng kể hoặc ruột/bàng quang có những sự thay đổi cần can thiệp bằng cách phẫu thuật.

Đau thần kinh tọa sẽ không gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh. Thế nhưng nó có thể làm suy yếu khả năng vận động của các chi. Về lâu dài sẽ dẫn đến tàn phế, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng cuộc sống hàng ngày. Chính vì vậy, phát hiện sớm và điều trị đúng lúc đau thần kinh tọa là điều đặc biệt cần thiết mà chúng ta nên thực hiện.

Đau thần kinh tọa xuất hiện do những nguyên nhân nào?

Bệnh đau thần kinh tọa xảy ra khi dây thần kinh tọa bị chèn ép quá mức do cột sống bị thoát vị đĩa đệm hoặc do sự phát triển quá mức của các gai xương nằm trên đốt sống. Trong một số trường hợp khác, dây thần kinh tọa này còn có thể bị chèn ép bởi khối u hay bị tác động do các căn bệnh khác, tiêu biểu nhất có thể kể đến chính là bệnh đái tháo đường.

Ngoài ra, một số yếu tố dưới đây cũng sẽ làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh đau thần kinh tọa:

  • Tuổi tác: Theo thời gian, tuổi tác của con người sẽ tăng cao, từ đó kéo theo sự thay đổi trong cột sống. Chúng ta đều biết rằng, người cao tuổi vẫn thường hay mắc các căn bệnh về cột sống như thoát vị đĩa đệm hay gai cột sống,… Và như đã đề cập ở trên, đây đều là những nguyên nhân hàng đầu khiến đau thần kinh tọa có cơ hội phát tác.
  • Thừa cân: Việc không kiểm soát và để cân nặng vượt quá mức bình thường sẽ khiến cột sống phải chịu thêm rất nhiều áp lực. Điều này có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới dây thần kinh tọa trong cơ thể.
  • Công việc: Bệnh đau thần kinh tọa có thể xuất hiện nếu chúng ta thường xuyên làm những công việc bắt buộc phải xoay lưng nhiều, mang vác nặng hay ngồi im một chỗ quá lâu như lái xe đường dài,… Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa có bằng chứng khoa học cụ thể để chứng minh cho mối quan hệ này.

Đau thần kinh tọa là đau ở đâu?

Qua những thông tin kể trên, chúng ta đã biết rằng mặc dù không gây nguy hiểm tới tính mạng, vậy nhưng nếu không được phát hiện và chữa trị đúng lúc, đau thần kinh tọa sẽ gây ra nhiều biến chứng làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe người bệnh. Cơn đau thần kinh tọa thường xảy ra ở hướng dọc từ cột sống thắt lưng cho tới mặt phía ngoài của đùi, mặt phía trước ngoài của cẳng chân, mặt phía ngoài của mắt cá chân và cuối cùng là tại ngón chân. Ngoài ra, bệnh còn có thể gây đau nhức ở các vị trí khác như:

Đau ngay tại dây thần kinh tọa

Đau nhức là triệu chứng thường thấy nhất của bệnh đau thần kinh tọa. Tại những vị trí khác nhau trên dây thần kinh tọa, cơn đau sẽ có những biểu hiện riêng biệt. Cụ thể:

  • Tình trạng đau dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa: Cơn đau bắt đầu từ thắt lưng xuống mông, đùi và gót chân hay ngược lại. Đây là triệu chứng thường gặp nhất của bệnh đau thần kinh tọa.
  • Tình trạng đau rễ thần kinh L5: Khi rễ thần kinh L5 bị tổn thương, người bệnh sẽ thường gặp phải cơn đau chạy dọc từ eo xuống đến ngón chân út.
  • Tình trạng đau rễ thần kinh S1: Còn nếu bị tổn thương rễ thần kinh S1, người bị đau thần kinh tọa sẽ phải trải qua những cơn đau chạy dọc theo phía sau mông cho tới phía bên ngoài của bàn chân.

Đau tại thắt lưng và co cứng cơ cột sống

Theo thống kê, đau tại thắt lưng và co cứng cơ cột sống cũng là một trong những triệu chứng của đau thần kinh tọa phổ biến nhất. Khi dây thần kinh tọa bị tổn thương, máu bên trong sẽ gặp khó khăn trong việc lưu thông, dễ gây hiện tượng ứ đọng, từ đó làm xuất hiện hội chứng co cứng cơ cột sống ở người bệnh.

Người bệnh sẽ thường gặp phải hiện tượng co cứng phần chân và đùi vào buổi sáng sớm khi vừa thức dậy và phải đợi khoảng 30 phút sau, các cơ mới dần giãn ra. Thậm chí, khi ho hoặc hắt hơi, vùng thắt lưng của họ cũng có thể cảm nhận được cơn đau rõ rệt.

Đau tại các chi dưới

Đau thần kinh toạ tại các chi dưới có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới khả năng vận động của người mắc bệnh. Cụ thể, bác sĩ sẽ xác mức độ của bệnh lý bằng cách kiểm tra thông qua các động tác như sau:

  • Động tác cúi người: Người bị đau thần kinh tọa có thể không cúi được người xuống một góc thấp hơn 90 độ do bị đau thắt lưng dữ dội. Với những người này, phần tay của họ hoạt động rất khó khăn và không thể chạm được tay tới gót chân.
  • Động tác gập người: Người bệnh có thể gặp phải tình trạng không thể cúi gập người về phía trước. Những người như vậy cũng sẽ gặp nhiều khó khăn khi khuân vác bằng lưng.
  • Động tác nghiêng người: Người mắc bệnh đau thần kinh tọa sẽ gặp khó khăn trong việc nghiêng người sang trái hoặc phải. Đồng thời, tay của họ cũng sẽ không chạm được tới mặt đất. Trong quá trình thực hiện động tác, phần đùi và mông của bệnh nhân thường bị đau nhức dữ dội.
  • Động tác đứng thẳng: Tương tự, người mắc bệnh đau thần kinh tọa gặp nhiều khó khăn trong việc đứng thẳng. Bởi chỉ cần chạm nhẹ gót chân xuống đất, phần thắt lưng của họ đã bị đau.

Đau tại một bên của cơ thể

Như đã nhắc đến ở trên, loại đau thần kinh tọa phổ biến nhất là đau thần kinh tọa ở một bên. Lúc này, trọng lượng cơ thể của người bệnh sẽ chỉ tập trung vào bên còn lại. Đây chính là nguyên nhân khiến cho dáng đi của họ bị biến đổi. Tình trạng này tiếp diễn lâu dài có thể dẫn đến cong vẹo cột sống, mất đường cong sinh lý hoặc teo cơ. Cụ thể, dáng đi của người bệnh sẽ bị biến đổi với các trường hợp như sau: 

  • Bước đi tập tễnh.
  • Một bên cơ hông bị nhão,
  • Một bên chân bị xệ xuống.
  • Vùng xương chậu bị lệch hẳn sang một bên.

Đau tại rễ dây thần kinh

Cuối cùng, người bị đau thần kinh tọa sẽ thường gặp cảm giác râm ran như bị kiến bò do rễ thần kinh của họ bị tổn thương. Ngoài ra, họ còn có thể đối mặt với việc bị rối loạn dinh dưỡng da; mất cảm giác các chi dưới, về lâu dài dẫn đến teo cơ chân; hay thậm chí là mất khả năng kiểm soát việc đại tiện, tiểu tiện.

Khi nào bệnh nhân bị đau thần kinh tọa cần thăm khám bác sĩ?

Đau thần kinh tọa ở mức độ nhẹ sẽ thường biến mất sau vài tuần nhờ việc áp dụng một số phương pháp điều trị không cần phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu các phương pháp đó không làm cơn đau của bệnh nhân thuyên giảm, thậm chí nó còn kéo dài hơn một tuần với những biểu hiện như dưới đây thì lúc này, việc đi thăm khám bác sĩ sẽ trở nên vô cùng cấp bách:

  • Đau đột ngột, dữ dội ở phần lưng hoặc chân.
  • Tê, yếu phần cơ chân.
  • Đau đớn dữ dội sau chấn thương (tai nạn giao thông,…).
  • Gặp khó khăn trong việc kiểm soát ruột, bàng quang.

Có những biện pháp phòng ngừa bệnh đau thần kinh tọa nào?

Trên thực tế, không phải lúc nào chúng ta cũng có thể phòng ngừa bệnh đau thần kinh tọa. Tình trạng này có thể bất ngờ tái phát vào bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, những việc làm dưới đây sẽ mang lại hiệu quả rất tốt trong việc góp phần làm giảm khả năng phát tác của căn bệnh này:

  • Rèn luyện thân thể: Việc thường xuyên tập thể dục, duy trì một cơ thể khỏe mạnh là điều đầu tiên chúng ta cần áp dụng trong việc phòng ngừa bệnh đau thần kinh tọa.
  • Chọn lựa tư thế ngồi phù hợp: Chúng ta cần chọn cho mình một vị trí ngồi có hỗ trợ lưng dưới, tay vịn và chân đế xoay chất lượng. Theo đó, bạn có thể cân nhắc việc tìm đặt hay mua một chiếc gối mềm, khăn cuộn để đặt ở sau lưng nhằm duy trì độ cong tiêu chuẩn của cột sống.
  • Sử dụng đúng cách các bộ phận của cơ thể: Chúng ta nên hạn chế việc mang vác vật nặng bằng cột sống thắt lưng. Thay vào đó, hãy giữ lưng thẳng, chỉ uốn cong phần đầu gối và tận dụng phần chi dưới để thực hiện những công việc này. Ngoài ra, chúng ta cũng cần tránh nâng và vặn đồng thời phần thắt lưng.

Bệnh đau thần kinh tọa có thể chẩn đoán bằng cách gì?

Cùng với việc chăm sóc cơ thể để hạn chế, phòng ngừa đau thần kinh tọa, chúng ta còn nên tiến hành chẩn đoán căn bệnh này định kỳ nhằm sớm phát hiện và có phương pháp chữa trị kịp thời. Cụ thể, có hai phương pháp để chẩn đoán đau thần kinh tọa như dưới đây:

Chẩn đoán đau thần kinh tọa dựa vào triệu chứng lâm sàng

Đau thần kinh tọa có một số triệu chứng lâm sàng mà thông qua đó, chúng ta có thể chẩn đoán được mức độ bệnh lý. Đó là:

  • Triệu chứng dấu chuông bấm dương tính, hệ thống điểm đau Valleix.
  • Triệu chứng Lasègue dương tính.
  • Triệu chứng giảm hoặc mất phản xạ gân bánh chè do tổn thương rễ thần kinh L4.
  • Triệu chứng giảm hoặc mất phản xạ gân gót do tổn thương rễ thần kinh S1.

Chẩn đoán đau thần kinh tọa dựa vào triệu chứng cận lâm sàng

Bên cạnh việc chẩn đoán thông qua các triệu chứng lâm sàng, các bác sĩ cũng có thể xác định tình trạng đau thần kinh tọa thông qua các triệu chứng cận lâm sàng như sau:

  • Chụp X-quang thường quy cột sống thắt lưng: Trên thực tế, phương pháp chẩn đoán này đem lại khá ít giá trị. Bởi đa số các trường hợp chụp X-quang thường quy cột sống thắt lưng cho kết quả bình thường hoặc có dấu hiệu của thoái hóa cột sống thắt lưng, trượt đốt sống. Theo đó, việc chỉ định thực hiện phương pháp này chỉ để loại trừ một số nguyên nhân như viêm đĩa đệm đốt sống hay đốt sống bị hủy hoại do ung thư,…
  • Chụp cộng hưởng từ MRI cho cột sống thắt lưng: Chụp cộng hưởng từ MRI sẽ xác định dạng tổn thương dây thần kinh tọa một cách chính xác. Ngoài ra, phương pháp này cũng chỉ ra vị trí của khối thoát vị, mức độ thoát vị cùng các nguyên nhân hiếm gặp khác như viêm đĩa đệm đốt sống hay khối u,…
  • Chụp CT-scan: Phương pháp chụp CT-scan thường chỉ được sử dụng khi không có điều kiện thực hiện chụp cộng hưởng từ MRI.
  • Điện cơ EMG: Điện cơ EMG cho phép các bác sĩ phát hiện và đánh giá một cách chính xác nhất mức độ tổn thương của các rễ thần kinh. Theo đó, phương pháp này có thể đo được các xung điện tạo ra bởi các dây thần kinh cũng như phản ứng của chúng ta. Nó giúp xác định được nguyên nhân dây thần kinh bị chèn ép là do thoát vị đĩa đệm hay do hẹp ống sống gây nên.

Có thể điều trị bệnh đau thần kinh tọa bằng phương pháp nào?

Thông thường, đau thần kinh tọa có thể được điều trị tại nhà và sẽ dần thuyên giảm sau một vài tuần. Nếu sau vài tuần mà cơn đau không có dấu hiệu được đẩy lùi, bác sĩ có thể lựa chọn các phương pháp chữa trị khác.

Điều trị bệnh đau thần kinh tọa bằng các phương pháp tại nhà

Chúng ta có thể tham khảo một số phương pháp điều trị bệnh đau thần kinh tọa tại nhà như dưới đây:

  • Chế độ nghỉ ngơi: Người bị đau thần kinh tọa nên nằm giường cứng và hạn chế tối đa việc mang vác vật nặng hay đứng, ngồi một chỗ trong thời gian dài.
  • Chườm lạnh vùng bị đau: Việc chườm lạnh sẽ giúp làm giảm cơn đau nhức do đau thần kinh tọa gây ra trong thời gian đầu. Theo đó, bệnh nhân nên chườm lạnh lên vùng bị đau tối đa 20 phút/lần và thực hiện khoảng vài lần/ngày.
  • Chườm nóng vùng bị đau: Sau 02 đến 03 ngày thực hiện phương pháp chườm lạnh, người bệnh có thể tiếp tục chườm ấm lên vùng bị ảnh hưởng. Trong trường hợp cơn đau vẫn chưa có dấu hiệu thuyên giảm, hãy thử chườm đan xen nóng và lạnh.
  • Thực hiện các bài tập cải thiện bệnh đau thần kinh tọa: Các bài tập giãn cơ thắt lưng sẽ giúp người bệnh cảm thấy đỡ đau nhức hơn, đồng thời còn giúp giảm bớt sự chèn ép ở dây thần kinh tọa. Bệnh nhân cần tránh việc cử động đột ngột, xoay người, vặn người khi thực hiện các bài tập này. Đồng thời, hãy cố gắng kéo giãn người tối đa và giữ nguyên một tư thế tối thiểu là 30 giây.

Điều trị bệnh đau thần kinh tọa bằng thuốc

Khi việc áp dụng các phương pháp điều trị đau thần kinh tọa tại nhà không mang lại hiệu quả rõ rệt, bác sĩ có thể kê cho người bệnh một số loại thuốc dưới đây để tăng cường hiệu quả:

  • Thuốc giảm đau Paracetamol, NSAID,… Trong quá trình sử dụng, bác sĩ sẽ xem xét để phối hợp các loại thuốc này với thuốc bảo vệ dạ dày và thuốc giảm tiết acid nhằm tránh nguy cơ gây bệnh viêm loét dạ dày tá tràng.
  • Chế phẩm thuốc phiện như Morphin,…
  • Thuốc giãn cơ.
  • Thuốc giảm đau thần kinh.
  • Thuốc vitamin nhóm B.
  • Thuốc Corticosteroid tiêm ngoài màng cứng để giảm những cơn đau do các rễ thần kinh gây ra.

Điều trị bệnh đau thần kinh tọa thông qua vật lý trị liệu

Nếu cơn đau nhức do bệnh đau thần kinh tọa gây ra đã dần được cải thiện, bác sĩ có thể thiết kế cho người bệnh một chương trình phục hồi chức năng nhằm ngăn ngừa việc bệnh tái phát trong tương lai như mát xa liệu pháp, thể dục trị liệu (kéo giãn cột sống, trèo người trên xà đơn, bơi,…) hay đeo đai lưng để giảm tải cho đĩa đệm cột sống,…

Điều trị bệnh đau thần kinh tọa bằng phương pháp ngoại khoa

Khi việc điều trị tại nhà thất bại hoặc bệnh nhân mắc các hội chứng đuôi ngựa, hẹp ống sống, liệt chi dưới, teo cơ,… bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân thực hiện phương pháp ngoại khoa. Theo đó, có hai phương pháp phẫu thuật ngoại khoa thường được sử dụng là:

  • Phương pháp phẫu thuật lấy nhân đệm: Trong phương pháp này, bác sĩ sẽ tiến hành cắt bỏ một phần nhỏ đĩa đệm bị thoát vị đang chèn ép dây thần kinh. Việc phẫu thuật lấy nhân đệm sẽ được thực hiện khi điều trị tại nhà sau 03 tháng không mang lại kết quả. Trong trường hợp bệnh tình của người bệnh đã dẫn tới các biến chứng hạn chế vận động và rối loạn cảm giác mức độ nặng, bác sĩ cần phải tiến hành phẫu thuật sớm hơn.
  • Phương pháp phẫu thuật cắt cung sau đốt sống: Đây là phương pháp được chỉ định với các bệnh nhân bị đau thần kinh tọa do hẹp ống sống. 

Điều trị bệnh đau thần kinh tọa bằng phương pháp khác

Bên cạnh việc tự điều trị tại nhà, sử dụng thuốc, vật lý trị liệu hay phẫu thuật kể trên, người mắc bệnh đau thần kinh tọa còn có thể tham khảo một số phương pháp khác góp phần làm giảm cơn đau nhức như:

  • Châm cứu: Một số nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, việc châm cứu có tác dụng giảm đau lưng hiệu quả. Vì vậy, nếu có ý định tìm đến phương pháp này, hãy lựa chọn một cơ sở y tế được cấp phép hoạt động uy tín.
  • Nắn khớp xương: Nắn khớp xương là một hình thức trị liệu được sử dụng để giải quyết tình trạng cột sống bị hạn chế khả năng vận động. Phương pháp này đem lại hiệu quả rõ rệt và có tính an toàn cao nhưng có thể gây đau đớn trong quá trình điều trị.

Như vậy, thông qua bài viết của ICondom trên đây, các bạn đã biết đau thần kinh tọa là đau ở đâu cùng với những thông tin cơ bản nhất về căn bệnh này.

Xem thêm

Những lưu ý khi áp dụng bài tập đau thần kinh tọa theo phương pháp vật lý trị liệu