5/5 - (1 bình chọn)

Chỉ số men gan là chỉ số xét nghiệm giúp đánh giá tình trạng sức khỏe của gan. Vậy men gan là gì? Như thế nào được gọi là chỉ số men gan cao? Nguyên nhân chính khiến chỉ số men gan tăng và cách giúp hạ men gan hiệu quả sẽ được ICondom chia sẻ đầy đủ trong bài viết dưới đây.

Men gan là gì?

Men gan là hệ thống gồm các enzyme hoàn chỉnh nằm trong tế bào gan và có một ít trong tế bào cơ. Thông thường có 4 loại enzyme phổ biến nhất là AST (SGOT); ALT (SGPT); ALP (Phosphatase kiềm) và GGT. Trong đó, AST và ALT đóng vai trò quan trọng, có liên quan mật thiết đến chức năng tế bào gan.

Men gan có tác dụng hỗ trợ gan chuyển hóa những chất dinh dưỡng quan trọng là gluxit, lipid, protid… Đồng thời, loại bỏ nhiều độc tố gây hại cho cơ thể. 

Men gan quan trọng đến mức nào? 

Men gan đóng vai trò như một chất xúc tác trong các phản ứng sinh hóa của cơ thể. Nếu cơ thể bạn có vấn đề thì gan sẽ là bộ phận phải chịu ảnh hưởng khá nặng nề. Điều này phản ánh rõ nhất qua việc chỉ số men gan cao hơn so với bình thường. Men gan cao báo hiệu gan đang bị tổn thương, viêm hoặc hoại tử. 

Muốn đánh giá sức khỏe của gan dựa trên chỉ số men gan, người bệnh cần thực hiện xét nghiệm máu hoặc các xét nghiệm về gan phụ thuộc tình trạng bệnh.  

Những xét nghiệm đánh giá được là chỉ số men gan cao bao nhiêu gồm: 

  • Xét nghiệm GGT, ALT, AST, phosphatase kiềm… giúp đánh giá mức độ tổn thương viêm, hủy hoại nhu mô gan. 
  • Xét nghiệm về vận chuyển ion gan và chức năng khử độc gồm Urobilirubin gen niệu, Bilirubin máu, Bilirubin niệu… 
  • Xét nghiệm chức năng tổng hợp sinh học của gan gồm Ceruloplasmin, protein, prothrombin, procollagen III peptide… 

Chỉ số men gan thế nào là bình thường?

Men gan có tồn tại một lượng nhất định trong máu. Nếu sau khi làm xét nghiệm máu, chỉ số men gan gọi là bình thường nếu nằm trong giới hạn sau: 

  • Chỉ số AST: Từ 8 – 48 UI/L
  • Chỉ số ALT: Từ 7 – 55 UI/L
  • Chỉ số GGT: Từ 8 – 61 UI/L
  • Chỉ số ALP: Từ 45 – 115 UI/L

Một số trường hợp đặc biệt, chỉ số xét nghiệm chức năng gan có cao hơn từ 1 đến 2 lần so với bình thường nhưng vẫn không ảnh hưởng đến các chức năng gan. Người bệnh vì thế cũng không cần quá lo lắng về tình trạng sức khỏe của mình. 

Chỉ số men gan cao khi nào?

Bình thường, men gan có chủ yếu trong các tế bào gan. Nhưng khi gan có vấn đề, các men này sẽ tràn vào máu gây ra tình trạng chỉ số men gan trong máu cao khi xét nghiệm. Chỉ cần một hoặc nhiều chỉ số tăng đột biến đều là dấu hiệu cho thấy cơ thể, đặc biệt là gan bạn đang gặp vấn đề. Chỉ số men gan càng cao thì gan càng bị tổn thương nhiều. 

  • Mức độ nhẹ là khi chỉ số men gan tăng 2 đến 3 lần, người bệnh có thể tự phục hồi dựa vào chế độ ăn và sinh hoạt khoa học. 
  • Chỉ số có mức tăng từ 3 đến 5 lần là mức trung bình, cần được phát hiện sớm để kịp thời can thiệp.  
  • Tăng từ 5 đến 10 lần, thậm chí 20 lần là mức cực kỳ nghiêm trọng. Người bệnh cần kiên trì điều trị theo phác đồ của bác sĩ để ngăn không gặp phải các biến chứng đe dọa đến tính mạng như xơ gan hay ung thư gan. 

Nguyên nhân gây chỉ số men gan cao 

Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến tình trạng chỉ số men gan tăng cao: 

Uống rượu, bia nhiều

Uống nhiều bia rượu được xem là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng men gan tăng cao và có diễn biến phức tạp. Lạm dụng các loại đồ uống có cồn khiến gan phải làm việc cật lực để đào thải các chất độc hại. Về lâu dài khiến gan bị ngộ độc, các tế bào gan bị phá hủy dần làm lượng men gan trong máu tăng nhanh. 

Bị mắc các bệnh về gan

Nếu các xét nghiệm cho thấy bạn có chỉ số men gan cao gấp 5 lần so với bình thường thì hãy nghĩ ngay đến việc bản thân đang mắc một số bệnh về gan. Cụ thể là bị viêm gan A, B, C; xơ gan; nhiễm trùng gan do virus; gan nhiễm mỡ;…

Trong đó, tổn thương gan do virus sẽ rất nguy hiểm vì những loại virus này có tốc độ phá hủy các tế bào gan nhanh chóng. Nếu không phát hiện và điều trị nhanh, bệnh sẽ phát triển lên thành ung thư gan. 

Sử dụng thuốc

Việc sử dụng thuốc trong điều trị một số loại bệnh cũng ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa của tế bào gan. Hậu quả khiến tế bào gan bị ngộ độc dẫn đến chỉ số men gan cao. 

Một số loại thuốc hay gây ra những tác động tiêu cực này phải kể đến thuốc kháng sinh (nhóm quinolon), thuốc giảm đau paracetamol, thuốc giảm cholesterol, triglyceride (nhóm thuốc statin), các loại thuốc chống vi khuẩn lao,…

Một số nguyên nhân khác

Các nguyên nhân phổ biến khiến chỉ số men gan tăng cao phải kể đến béo phì, sốt rét, bệnh ứ sắt, hoạt động cần nhiều thể lực; hệ thống miễn dịch tự tấn công tế bào gan; bệnh huyết sắc tố; bệnh Wilson;…

Hướng dẫn cách hạ men gan hiệu quả

Nếu có tiền sử bị bệnh gan, bạn cần đi kiểm tra và làm các xét nghiệm chức năng gan mỗi tháng 1 lần. Còn nếu chưa từng bị thì nên lên lịch đi khám sức khỏe định kỳ. Trường hợp không may gặp phải chỉ số men gan cao vượt ngưỡng an toàn, ngoài việc tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ, bạn cần áp dụng một số lời khuyên sau đây giúp hạ men gan hiệu quả:

Điều chỉnh lại chế độ ăn uống

  • Tích cực ăn nhiều rau xanh như các loại rau họ cải, rau bina, củ cải đường. Do các loại rau này chứa hàm lượng vitamin và khoáng chất quan trọng cho chức năng gan. Đồng thời, làm giảm chất béo tích tụ trong gan.
  • Ăn nhiều thức ăn giàu chất chống oxy hóa như bơ, hạt óc chó, củ cải đường, hồ đào, hạnh nhân.
  • Tăng cường các loại thực phẩm giàu chất xơ như yến mạch, ngô, đậu Hà Lan, lúa mì, việt quất, dâu tây để ngăn cản cơ thể hấp thu cholesterol, tăng cường sức khỏe cho gan, cải thiện quá trình tiêu hóa chất báo và ngăn ngừa các bệnh về gan.  
  • Thường xuyên ăn các loại hoa quả chứa vitamin C như cam, chanh, bưởi để nhanh làm lành vết thương và giúp lượng enzym trở về mức khỏe mạnh
  • Uống đủ nước là cách đơn giản nhất giúp gan dễ dàng đào thải được các chất cặn bã, độc tố ra ngoài và giảm bớt gánh nặng cho gan. 
  • Không ăn các loại thực phẩm gây hại cho gan như chứa nhiều chất béo, đồ ăn mặn, nhiều đường khiến gan bị quá tải.

Sử dụng các loại thảo mộc giúp gan khỏe mạnh hơn

Người bệnh có thể uống các loại trà thảo mộc như trà bồ công anh, trà xanh giúp giảm lượng cholesterol. Tuy nhiên lượng uống cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đạt hiệu quả tốt nhất. 

Khi nấu ăn có thể cho thêm tỏi giúp ngăn ngừa ung thư gan và tăng cường miễn dịch; cho nghệ có tác dụng chống viêm rất tốt.

Giảm cân

Những người béo phì sẽ có ALT tăng cao. Vì thế, nếu bạn đang bị thừa cân thì nên tích cực giảm cân để tăng cường sức khỏe cho gan và giảm ALT.  

Chỉ số men gan cao không hề có lợi cho sức khỏe. Ngược lại, đây còn là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh liên quan đến gan. Vì vậy, nếu chỉ số men gan tăng quá mức cho phép, bạn cần đi khám ngay để được can thiệp sớm. Bên cạnh đó, điều chỉnh chế độ ăn uống, thường xuyên tập luyện thể dục và tránh không thừa cân béo phì để bảo vệ gan và cơ thể thật khỏe mạnh.

Xem thêm

Bị men gan cao nên ăn uống gì thì tốt