Phì đại tiền liệt tuyến – căn bệnh khó nói ở nam giới tuổi trung niên và cao niên, đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa và phổ biến ở Việt Nam cũng như các nước khác. Vậy phì đại tiền liệt tuyến là gì? Bệnh có nguy hiểm không? Và đặc biệt khi bị phì đại tiền liệt tuyến có quan hệ tình dục được không? Đó là những thắc mắc luôn được cánh mày râu đặc biệt quan tâm. Hy vọng bài viết dưới đây sẽ giúp các quý ông “gỡ rối” và có cái nhìn mới về căn bệnh khó nói này.

Tiền liệt tuyến là gì?

 Tuyến tiền liệt là một tuyến sinh dục phụ ở nam giới có hình dáng như hạt bồ đào, cùng với  những túi tinh nằm ở vị trí “phòng vệ” ngay cửa vào của bàng quang. Cơ quan này chịu trách nhiệm sản xuất tinh dịch cần thiết cho khả năng sinh sản của nam giới đồng thời có nhiệm vụ kiểm soát nước tiểu trong cơ thể. Từ khi sinh ra đến khi dậy thì, tuyến tiền liệt tăng sinh khá nhanh. đạt khoảng 20g ở tuổi trưởng thành và trải qua 2 thời kỳ tăng trưởng chính, giai đoạn đầu tiên xảy ra ở tuổi dậy thì và giai đoạn thứ hai bắt đầu vào khoảng 25 – 30 tuổi. Phì đại lành tính tiền liệt tuyến thường xảy ra ở giai đoạn tăng trưởng thứ hai.

Bệnh phì đại tiền liệt tuyến là gì?

Phì đại lành tính tiền liệt tuyến hay U xơ tiền liệt tuyến, gọi tắt theo tiếng Anh là BPH (Benign Prostatic Hyperplasia) xảy ra khi tuyến tiền liệt ở nam giới trở nên quá lớn so với bình thường. Do đó, có sự chèn ép lên niệu đạo làm cho các cơ xung quanh co lại, gây khó khăn trong việc tiểu tiện và các vấn đề khác liên quan đến  bàng quang, đường tiết niệu hay thận. Bệnh khá phổ biến với nam giới ở độ tuổi từ 50 đến 60.

Theo số liệu thống kê dịch tễ học năm 2004 của bệnh phì đại lành tính tiền liệt tuyến thì tỷ lệ mắc bệnh theo từng độ tuổi như sau:

·  Độ tuổi 45-59: 47,9%

·  Độ tuổi 60-74: 59,5%

·  Độ tuổi 75 trở lên: 72,8%

Nguyên nhân gây phì đại lành tính tiền liệt tuyến

Y học hiện đại vẫn chưa xác định được nguyên nhân gây bệnh phì đại lành tính tiền liệt tuyến. Nhưng dựa trên một số nghiên cứu và khảo sát cho thấy những thay đổi trong việc cân bằng hormone với sự tăng sinh tế bào có thể là một trong những yếu tố góp phần gây bệnh. 

Ngoài ra, yếu tố di truyền cũng góp phần lớn trong nguyên nhân gây ra bệnh. Nam giới dưới 60 tuổi bị phì đại lành tính tiền liệt tuyến bới di truyền thường có các triệu chứng nặng và cần can thiệp bằng phẫu thuật.

Các triệu chứng thường gặp của phì đại tiền liệt tuyến lành tính

·  Đi tiểu phải rặn mót và nước tiểu còn sót lại nhiều sau khi ngưng tiểu.

·  Luôn có cảm giác buồn tiểu, đặc biệt vào ban đêm.

·  Dòng nước tiểu khá yếu, thời gian tiểu lâu

·  Cảm giác tiểu không hết sau khi vừa đi tiểu xong.

·  Đi tiểu thường xuyên vào ban đêm, đột ngột buồn tiểu và  buồn tiểu không thể kiểm soát được 

·  Thường xuyên đau ở vị trí lưng, hông, phần đùi trên.

·  Khó đạt và duy trì được sự cương cứng.

Ai có nguy cơ bị phì đại tiền liệt tuyến lành tính?

Có rất nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh phì đại lành tính tiền liệt tuyến, trong đó phải kể đến những yếu tố chính sau:

·  Tuổi tác: nam giới dưới 40 tuổi hiếm hoặc ít gặp các triệu chứng do phì đại tiền liệt tuyến, ngược lại có khoảng 1/3 nam giới trên 60 tuổi có các triệu chứng nặng của bệnh này. Ở nam giới trên 80 tuổi thì tỷ lệ này lại chiếm tới 50%.

·  Di truyền: nếu người thân trong gia đình bạn mắc bệnh này thì nguy cơ bạn bị mắc bệnh cũng khá cao.

·  Tình trạng bệnh lý: làm tăng nguy cơ mắc bệnh khi bạn đang mắc các bệnh khác như: tim mạch, tiểu đường tuýp 2, rối loạn lipid máu, béo phì, bệnh mạch máu hoặc đang dùng các thuốc chẹn kênh beta (thuốc dùng trị huyết áp cao và nhịp tim nhanh)

·  Rối loạn cương dương: làm tăng nguy cơ phì đại tiền liệt tuyến.

·  Lối sống: không lành mạnh hoặc không vận động nhiều cũng làm tăng nguy cơ phì đại tiền liệt tuyến.

Phì đại tiền liệt tuyến lành tính có nguy hiểm không?

Ngoài cảm giác khó chịu khi đi tiểu khó kiểm soát, phì đại tiền liệt tuyến lành tính còn đem lại nhiều sự phiền toái và biến chứng nguy hiểm khác như:

·  Khi bệnh tiến triển nặng, có thể làm suy giảm chức năng của bàng quang và gây ảnh hưởng đến chức năng của thận.

· Nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời, phì đại tuyến tiền liệt có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm khác như: sỏi ở bàng quang, viêm đường tiết niệu, thay đổi cấu trúc của bàng quang (bàng quang xuất hiện cột, hõm, ngách), đi tiểu nhiều không kiểm soát do căng đầy bàng quang hoặc bàng quang mất tính ổn định, suy thận cấp, tiểu ra máu, bí tiểu cấp.

Có phải kiêng quan hệ tình dục khi bị phì đại tiền liệt tuyến?

Câu trả lời là không vì chưa có khuyến cáo nào liên quan đến việc phải kiêng khem chuyện ấy khi bị phì đại tiền liệt tuyến. Việc này đã được chứng minh qua một nghiên cứu khảo sát trên 2.000 bệnh nhân mắc bệnh phì đại tiền liệt tuyến và được đăng trên tạp chí Urology của Mỹ.

Thậm chí, một số trường hợp còn được khuyến khích trong việc quan hệ tình dục. Bởi cải thiện chức năng tình dục cũng góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và tâm lý của người bệnh. 

Tuy nhiên, có vài trường hợp bệnh nhân cảm thấy bị đau khi quan hệ tình dục hay khi xuất tinh. Trong trường hợp này, lời khuyên là bạn nên tạm gác chuyện ấy qua một bên và đợi đến khi tình hình bệnh được cải thiện tốt hơn.

Lời khuyên cho bệnh phì đại tuyến tiền liệt lành tính?

Bạn hoàn toàn có khả năng kiểm soát được bệnh phì đại tuyến tiền liệt lành tính nếu thực hiện được các biện pháp đơn giản sau:

·  Cố tiểu hết nước tiểu ở trong bàng quang. Sau khi đi tiểu xong, bạn nên đợi vài phút, sau đó cố gắng tiểu lại thêm một lần nữa để sạch hết lượng nước tồn đọng.

·  Tiểu ngồi sẽ giúp nước tiểu thoát ra dễ dàng hơn.

·  Uống nước nhiều để tránh các tình trạng bệnh lý phức tạp khác.

·  Hạn chế uống nước vào buổi tối để tránh tiểu đêm.

·  Không nên dùng các loại thực phẩm và đồ uống chứa caffein và cồn

·  Không dùng các loại thuốc gây bí tiểu, khó tiểu như thuốc kháng histamine, thuốc thông mũi và thuốc dị ứng.

Nhìn chung, phì đại tiền liệt tuyến là một bệnh lành tính thường gặp ở nam giới ở độ tuổi trung niên. Bệnh gây nhiều phiền toái và ảnh hưởng nhiều đến đời sống tình dục ở nam giới.

Vậy nên ngay khi phát hiện ra bệnh, bạn cần thường xuyên thăm khám để theo dõi sức khỏe và tiến triển bệnh để có chế độ chăm sóc bản thân hợp lý, tránh những ảnh hưởng mà phì đại tuyến tiền liệt gây ra.